کرفس کوهی(کلوس)

کرفس کوهی چیست؟

کرفس کوهی چهارمحال و بختیاری از معروف‌ترین و در عین حال کمیاب‌ترین سبزیجات کوهی منطقه است. نام دیگر کرفش کوهی کلوس است که در ارتفاعات رشد می‌کند و از چنان محبوبیتی میان اهالی این استان برخوردار است، که از آن به عنوان سلطان گیاهان کوهی این منطقه یاد می‌کنند. از مناطق رویش این گیاه خوش عطر می‌توان به کوهپایه‌های زاگرس و کوه کوهرنگ اشاره کرد. طبع کرفس کوهی گرم و خشک است و یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت این گیاه، خواص درمانی فراوان آن است. خواص درمانی  گیاه محلی کلوس تا حدی است که جایگاه ویژه‌ای را در طب سنتی به خود اختصاص داده است و در درمان بیماری‌های بسیار زیادی از آن استفاده می‌شود.

طریقه مصرف کرفس کوهی

ماست و کرفس کوهی

یکی از بهترین روش‌ها برای استفاده از گیاه کلوسه یا کلوس، اضافه کردن آن به ماست، دوغ و چاشنی سالاد است.

سبزی کلوس در انواع خورشت ها

به دلیل عطر بی نظیر سبزی کلوس می‌توانید آن را به خورشت مرغ، خورشت گوشت و انواع سوپ‌ها اضافه نمایید و نوش جان کنید.

ترشی کلوس کوهی

چون برای تهیه این محصول، کرفس‌های تازه را از ریشه جدا می‌کنند؛ پیشنهاد ما به شما این است که به هیچ عنوان ترشی کلوس را تهیه نکنید زیرا با افزایش تقاضا، بذرهای این گیاه ارزشمند در آن منطقه از بین می‌رود و در نهایت منجر به انقراض آن می‌شود.

چه کسانی کرفس کوهی مصرف نکنند؟

بذر کرفس کوهی ممکن است باعث سقط جنین شود بنابراین مصرف آن به زنان باردار و همچنین مادران شیرده توصیه نمی‌شود. همچنین کلوس ممکن است باعث تحریک حملات صرع در بیماران مبتلا به صرع شود.

محافظین کلوس و نحوه برداشت این گیاه کمیاب

کرفس کوهی با اینکه یک سبزی پر خاصیت و خوش عطر است اما برای عشایر و اهالی روستای سرآقا سید تنها یک سبزی نیست بلکه بخشی از تاریخ آن‌هاست، تاریخی که به همت اهالی به نسل آینده منتقل بشود. کرفس کوهی از دیرباز مورد تهاجم و برداشت غیر اصولی سودجویان قرار گرفته و همواره بیم از بین رفتن این گیاه نادر همراه با عشایر و مردمان بومی بوده است. از این روی گروهی از عشایر و بومیان استان چهارمحال و بختیاری، روستای سرآقا سید در صدد محافظت از کلوس محلی بر آمدند. این گروه که نام محافظین کلوس را بر خود نهادند، در زمان رویش و برداشت کلوس کوهی، در محل رویش این گیاه دارویی که در ارتفاعات صعب‌العبور می‌باشد ساکن می‌شوند و چندین ماه از زندگی خود را در همین مناطق می گذرانند تا مانع از برداشت غیر اصولی این گیاه کوهی توسط سودجویان شوند. محافظین کلوس با علم به این که برداشت این گیاه و چیدن آن از ریشه باعث می‌شود که چیزی از گیاه برای نسل‌های بعدی باقی نماند، ضمن حفاظت از آن، در فصل برداشت آن را به صورت اصولی برداشت کرده و به فروش می‌رسانند. با خرید کرفس کوهی خشک شده از گروه محافظین کلوس، هم دست واسطه‌ها را کوتاه می‌کنید و هم به حفظ و نگهداری این گیاه پر خاصیت کمک خواهید کرد.

آواز اختصاصی برای کلوس

کلوس در بین عشایر آن‌قدر عزیز است که برای زمان برداشت آن، آواز محلی مخصوص دارند. در یکی از سفرهایی که برای برداشت و انتقال محصول از روستا به تهران داشتیم، یکی از اهالی با صدای خوش این آواز را برای ما خواند: «کلوس تو بو مده ز بوی تو سیرُم/ موقع چیدن تو به گرمسیرُم» که به این معنی است که این‌قدر بوی خوشت رو در هوا پراکنده نکن که از بوی تو مشامم پر شده و در زمان اوج بو دادنت، من به گرمسیر رسیده‌ام.